“Bugün okula başlayan çocukların % 65’i daha icat edilmemiş işlerde çalışacaklar.” ABD Çalışma Bakanlığını bundan 6-7 yıl önce yayınladığı Work and Risks in the 21st Century isimli bir raporda geçiyor bu cümle.

O zaman için bir uzgörü olan bu bilgi şimdi gerçeğin kendisi olmakta. Ve okula başlama ve mezun olma arasında geçen ortalama 20 yıllık bir kesitten daha kısa sürede gerçekleştiğini düşünüyorum. Mesleğin ismi değişmiyor olsa da mesleklerin iş yapış tarzı kesinlikle değişiyor. Üstelik Covid-19 salgını değişimi daha da hızlandırdı.

“Geleceğin meslekleri nelerdir?”

Meslek ismi vermek hiç gerçekçi değil. Bu yanlış bir soru. Soru yanlış olunca doğru yanıt vermeye çalışmak da saçma olur.

“Geleceğin mesleklerinde hangi becerilere ihtiyaç duyuluyor?”

İşte doğru soru.

“Dünyamızda, mesleklerin geleceğini etkileyecek değişimler nelerdir?”

İşte bir doğru soru daha.

Bu iki soruya bir kaç satırla cevap verelim:

Geleceğin mesleklerinde hangi becerilere ihtiyaç duyuluyor?

Partnership21’in 21. yüzyıl için yani içinde bulunduğumuz takvim için oluşturduğu pedogojik çerçevede, öğrencilere (gelecekteki insan kaynağına)  şu becerilerin kazandırılmasının hayati olduğunu söylüyor:

Anadil ve İngilizce, edebiyat, dünya dilleri, sanat, matematik, ekonomi, bilim, coğrafya, tarih ve yurttaşlık bilgileri. Bunlar da STEaM (bu kavramı ayrıca yazacağım) gibi disiplinler arası yaklaşımlarla aşağıdaki becerilerle yoğrularak kazandırılmalı.

Küresel bilinç, finans, ekonomi, işletmecilik ve girişimcilik okuryazarlığı, yurttaşlık okuryazarlığı, sağlık okuryazarlığı, çevre okuryazarlığı, yaratıcılık ve inovasyon, kritik düşünme ve problem çözme, i̇letişim ve işbirliği, bilgi okuryazarlığı, medya okuryazarlığı, bilişim ve iletişim teknolojileri okuryazarlığı,  esneklik ve uyum sağlayabilirlik, i̇nisyatif alma ve öz yönlendirme, sosyal ve kültürlerarası yetkinlikler, üretkenlik ve hesap verebilirlik, liderlik ve sorumluluk. Demesi kolay ancak  bu becerilerin her biri için sayfalarca makale, kitap yazıldığını da bilmek gerek.

Dünyamızda, mesleklerin geleceğini etkileyecek değişimler nelerdir?

Susuzluktan makinalaşmaya (robotlaşmaya), savaştan ekonomik gerekçelere kadar çeşitli nedenlerle dünyada bir göç var. Kentlerin taşı toprağı altın olmaya devam edecek. Mimariden, sağlığa, atık yönetiminden hukuka bundan etkilenmeyen, etkilenmeyecek meslek alanı olacak mı? Sanmam.

Teknolojinin ilerlemesini bırakın artık sıçrıyor. Yemek pişirmekten, uçak kanadı üretimine kadar 3B yazıcıların hayatımıza gireceği bir dünyada, nesnelerin internetinin (ioT) insansız fabrikalarda üretim yaptığı bir dünya meslekleri dönüştürecek. Yenilerini de icat edecek.

İnsan ömrünün uzaması, 90-100 yıl ortalama yaşam süresinin olağanlaşması, genç nüfusun azalması, emekliliğin 70-75 yaşında başlaması… Bu demografik gerçekler de etkileyecek.

İklim krizini durdurmak için pek bir şey yapılmıyorken, sular kirlenip, kaynaklar tükenirken, sera gazlar nefesini keserken dünyanın meslekler değişmez mi? Yeni meslekler icat olmaz mı?

Bence de. Kesnlikle evet.
Kariyer planlama yapılacaksa, Dünya'nın neye ihtiyacı olduğunu, Dünya'nın nelerle dertlendiğini anlamya açalışmak gerek. Elbette bir kariyer testinin de kendinizi tanımanıza katkısı olacaktır. KEndini tanıyan ve Dünyayı anlayan biri başarılı bir kariyer planlama yapacaktır.

Bora Serhat Çelik