Zombilik ve VUCA Dünyasında Kariyer Planlama

Zombi filmleri dönem dönem popüler olur. Ürkütücü makyaj ve kostümlerle izleyiciyi etkileyen bu filmlerin başlangıcına “gerçek hayattan uyarlanmıştır” şeklinde bir ifadenin yer almasını teklif etmek isterim. Bu teklifi nereye edeceğim bilemiyorum. Ama sen biliyorsan lütfen ilet sevgili okuyucu.

Henry Ford "İnsan öğrenmeyi bıraktığı gün yaşlanır." demiş. Dünya ekonomisine dolayısıyla hayata etki eden Ford’un hâlâ kullanımda olan bu özlü sözünü 1930’larda söylemiş. Yaklaşık yüz yıl önce. Şimdi bu sözü şöyle güncellersek yanlış olmaz düşüncesindeyim: "İnsan öğrenmeyi bıraktığı gün ölmüştür.”

Çevrenize bakın. Öğrenmeyi bırakmış olan, ne ekrandan ne kitaplardan ne de hayatta olup bitenlerden bir şeyler öğrenme niyetinde olmayan ne çok insan var. Adeta bir virüs onların akıllarını ele geçirmiş, öğrenme yetilerini yok etmiş ancak yemeye, yürümeye devam ediyorlar. İşte Dünya’nın hali ortada. Bir zombi filmindeyiz ve onlara kendimizi ısırtmadan, onlar gibi öğrenmeyi bırakmadan yaşamaya çalışıyoruz.

Benim kahramanlarımdan biri Ahmet Şerif İzgören ve  Şu Hortumlu Dünyada Fil Yalnız Bir Hayvandır’ kitabından belleğime kazınan bir cümle var. Şerif Hoca diyor ki: “Biz bu ülkede 18 yaşında yaşlanmaya başlıyoruz, 30'larda ölüyoruz, 70 yaşında gömülüyoruz." E, tabi bunu da güncellemek gerek zira beklenen yaşam süresi artıyor bu nedenle ‘80-90 yaşında gömülüyoruz’ diyelim.

Özetle öğrenmeye açık olmak hayati bir mesele. Üstelik VUCA Dünyasında

VUCA günümüzde ekonomik ve sosyal anlamda içinde bulunduğumuz iklimi anlatan Amerikan Ordusunun ürettiği İngilizce dört sözcüğün baş harfleridir.

V - Volatility: Dalgalanma /  Kaygan
U - Uncertainty:Belirsizlik / Kesinliğin yokluğu
C - Complexity; Karmaşa / Karmaşık
A - Ambiguity: Muğlaklık / Belirsiz
Bunlar birbirinin hem nedeni hem sonucu olan durumlar. Ekonomik olarak Bitcoin’den salgına, Çin’in güçlenmesinden devletlerin uluslararası işbirliklerine, teknolojik gelişmelerden insanların iletişim tercihlerine, ırkçılıktan göç dalgalarına, ekolojik krizden ülkelerin siyasal eğilimlerinin değişimine kadar pek çok değişkenin etkileşimin yarattığı Dünya bu.

Bundan on yıl öncesinde bir eğitimci olarak sıkça okuduğum / duyduğum “diplomaların ömrü beş yıl” sözünü hatırladım. Artık sözle pek karşılaşmıyorum çünkü aklı başında herkes biliyor ki 5 yıl çok uzun bir süre. Örneğin WhatsApp’ın kurucu iki ortağından biri olan Brain Acton, mühendis olarak çalıştığı Yahoo’dan (milenyuma damgasını vuran bir şirket idi) 2009’da ayrıldı. Önce Twitter’a başvurdu ve reddedildi. Sonra bir başka dev şirkete Facebook’a başvurdu ve yine reddedildi. Yıl 2014 olduğunda Acton ve arkadaşı Jan Koum WhatsApp’ı icat edip, 19 milyar dolara (üstelik o zamanın parası :) ) onları işe almayan Facebook’a sattılar. Bu 2009-2014 arasında yaşandı. 5 yıl içinde yaşanan bu olayın sadece iletişim teknolojisinde yaşanan değişimle sınırlı olduğunu söylemek mümkün mü?

Bir de şöyle düşünün bundan 5 yıl önce sosyoloji lisansını tamamlamış kişi göç olgusu konusunda ülkemizde yaklaşık 4 milyon Orta Doğu göçmeninin durumunu sadece o zamanki öğrendikleriyle anlaması, açıklaması yeterli geçerlilikte olur mu?


Anlayanlar anlamayanlara anlatsın lütfen.

Ortaokul veya lise çağında bir gencin kendi kariyer planlamasını yaparken bu farkındalığa sahip olmasını beklemek haksızlık olur. Ancak onun aile büyükleri, yakın çevresi, öğretmenleri, okul yöneticileri öğrencilerine rehberlik yaparken resmin tamamını göremeye çalışmalı. (Ki net göremez, az önce dedik netlik yok.)

Geleceğini Yaşa’da bizim amacımız, bu karmaşası olağan olan dünyada gençlerin, kariyer yolculuğunun başında olanların ve yolculuğuna yeni rota çizmek isteyenlere yardım etmek. Kariyer Planlama Aracı adını verdiğimi kariyer envanterimizde (kariyer testi de diyebilirsiniz) 2020 yılında güncellenmiş ABD Çalışma Bakanlığı Eğitim ve İstihtam Dairesinin, üniversitelerle ve meslek STK’ları ile sürekli olan işbirliğiyle tanımlanmış, Türk Kültürüne uyarlanmış meslekleri, onların kişisel özelliklerine göre en uygundan en az uygun olana göre sıralı bir şekilde sunuyoruz. Ayrıca  Kariyer Planlama Aracı kişiye özel Kişisel Özelliklerim isimli raporuyla, kariyer yaşantısında ona rehberlik edecek geri bildirimleri objektif olarak sunuyor.

Hem kişinin hem de dünyanın değişim hızı göz önünde bulundurunca 10 yıl sonrası kesin bir şey söylemek güç ancak bugünün kariyer dünyasına ve bireye bakında KAriyer Planlama Aracının söyleyeceği çok şey var.

Gelecek hayallerinizin gerçek olduğu kariyer yolculuğu dileriz.